Etxebizitzaren arazoari irtenbide eraginkor bat emateko asmoz, Ordizia Tentsio Handiko Bizitegi izendatzea eskatuko du udalak. Horretarako, aurreneko pausoa etxebizitzari buruzko diagnostikoa egitea da, eta gaur, azterketa horren emaitzak aurkeztu dira herritarren aurrean.
Adur Ezenarro alkateak azaldu duenez, tentsio-handiko izendapena lortzeak, “etxebizitza merkatuan eragiteko zenbait neurri hartu ahal izateko aukera” emango lioke udalari. Eskaera hori egiteko, diagnosi bat osatu behar da aurrena, eta ondoren, ekintza plan bat. Hala, lehenengo pausoa eman du dagoeneko udalak, diagnostikoa aurkeztuta.
Diagnosi horretan jasotzen denez, azken bi hamarkadetan Ordiziaren biztanleria hazkundea nabarmena izan da. 2000. Urtean 9.089 biztanle izatetik, 2024an 10.716 biztanle izatera pasa da, %15,2ko hazkunde demografikoarekin. Hazkunde honen atzean, migrazio saldo positiboa, bizi-itxaropena luzatzea eta ohikoa baino jaiotza tasa altuagoa daude, besteak beste. Datozen 15 urteei begirako prospektiba ere jasotzen du diagnosiak, eta horren arabera, 2040rako biztanleriaren %8,6ko hazkundea aurreikusten da; hala, 11.600 biztanle inguru izatera iritsiko litzateke Ordizia.
Gazteei eta hauen emantzipazio-mailari ere arreta berezia jarri dio diagnosiak. Izan ere, Ordizian 2.121 gazte bizi dira, biztanleria osoaren %19,8, eta batez ere 18-34 urte artekoek, zailtasun handiak izan ohi dituzte etxebizitza eskuratzeko. Adin tarte horretako %38,5 dago emantzipatuta.
Etxebizitza beharrei eta eskariari dagokionean, 2024ko uztailean Ordizian 411 etxebizitza eskaera zeuden aktibo, mila biztanleko 38,4 eskaera. Eskaeren ezaugarriei dagokionean, bi datu orokor azpimarratu behar dira: lehena, eskaera guztien %74,9 Ordizian erroldatuta dagoen jendeak egin dituela. Eta bigarrena, eskaeren %89,5 alokairu eskaerak direla. Zentzu horretan, Ordizian alokairuan dauden bizikidetza-unitateen kopurua nabarmen hazi da, eta etxebizitza beharren datuek ere joera hori berresten dute.
Tentsio-eremu izendapena
Etxebizitza Eskubideari buruzko maiatzaren 24ko 12/2023 Legeak bi irizpide ezartzen ditu udalerri bat Bizitegi-merkatuko Tentsio Eremu izendatzeko; bi irizpide horietako bat betetzea nahikoa litzateke prozesua hasteko:
Alokairu-errentaren igoera: Eskaera egin aurreko bost urteetan etxebizitzaren erosketa-edo alokairu-prezioak izandako hazkunde metatuaren ehunekoa gutxienez ehuneko hiru puntu handiagoa izatea dagokion autonomia-erkidegoko kontsumo-prezioen indizearen hazkunde metatuaren ehunekoa baino. Ordiziak betetzen du irizpide hori, 2017-2022 epean alokairu errentaren igoera (%19,0) KPIren igoera (%14,0) baino bost puntu handiagoa izan baitzen.
Etxebizitza ordaintzeko ahalegin ekonomikoa: Hipotekaren edo alokairuaren kostuak aurrekontu pertsonalean edo bizikidetza-unitatearen aurrekontuan duen batez besteko kargak, gehi oinarrizko gastu eta hornigaiek, familien batez besteko diru-sarreren edo batez besteko errentaren %30 gainditzea. Arlo honetako azken datuak 2021ekoak dira, eta horien arabera, Ordiziak ez luke bigarren irizpide hau beteko. Baldintza horrek, ordea, kasuistika orokor bat bakarrik aztertzen du, familia eredu tradizionalarena, eta denbora jakin batean. Irizpidea aztertzeko emakumeak hartzaile nagusi diren familia-errenta erabilgarriaren batez bestekoa baliatuko balitz, ahalegin ekonomikoa %29,82koa litzateke, metodologian zehaztutako irizpidearen mugan. Ezinbestean bakarrik bizitzera behartuta dauden pertsonen kasuistika kontutan hartuta, berriz, pertsona batek bere diru-sarreren %49,62a bideratu beharko luke etxebizitza gastuetara.
Horrenbestez, datu demografikoek, sozioekonomikoek eta etxebizitzaren erabilera datuek aditzera ematen dute Ordiziako etxebizitza parkea azken urteetan presio handia jasaten ari dela eta etxebizitza eskaria oso handia dela, eta aurreikuspenen arabera, bai presio hori eta bai eskariek goranzko joera izango dute.
