Ordiziako Udalak 449.600 euroko laguntza jaso du, bidegorri berriak eta bizikletentzako aparkalekuak egin eta mugikortasun aktibo eta iraunkorra sustatzeko, Next Generation dirulaguntza-funtsaren bidez. Deialdia lehiaketa bidezkoa izan zen, eta Ordiziak aurkeztutako proiektuak eskatutako diru-laguntza lortu du. Espainiako Garraio eta Mugikortasun Iraunkorraren Ministerioak bultzatu duen laguntza programa hau, 50.000 biztanletik beherako herriei dago zuzendua, eta Ordizia da, Euskal Herri mailan, laguntza hori lortu duen udalerri bakarra.

Ordizian finantziatutako beste proiektuetako bat izango da hau, izan ere, aurretik turismoko lerroan ia 3 miloi (Oiangu, Delikatuz eta Gaztandegia) eta merkatuen lerroan beste miloi 1 (Plaza eta azokako osagarriak) lortu baititu dagoeneko Ordiziako Udalak. Bidegorria burutzeko epea 18 hilabetetakoa izango da, eta udalak dagoeneko eskura dauka lanak lizitatzeko beharreko den exekuzio proiektua. Lanen aurrekontu orokorra 500.000 euro ingurukoa izango da eta datorren urte hasieran esleitzea aurreikusten da.

Ordiziako bidegorria sarea bitan banatuta dago gaur egun; hego-mendebaldeko zatia da handiena, 2.715 metrorekin, eta Beasaingo mugan dagoen CAF lantegitik, Zaldibiako mugan dagoen ORKLI lantegiraino luzatzen da. Bi mutur hauen artean, Oria ibaiaren ibarretik doan bidegorriak ibaiaren alde batean eta bestean dauden ibarrak lotzen ditu, tartean erdigunea, tren geltokia, kiroldegia, eta eraikin publiko nagusiak, baina ez dauka jarraipen edo loturarik bere muturretan. Bidegorri ardatzaren bidegurutze garrantzitsua da Tximista zubiko gunea, bertan bi adarretan banatzen baita.

Ipar-ekialdeko zatiak berriz, 1.277 metro ditu, eta Itsasondoko mugatik Tolosaraino luzatzen den bidegorriarekin lotuta dago. San Joan auzoan garatzen da nagusiki, baina ez dauka sarearen beste zatiarekin loturarik.

Tximistatik San Joan auzora

Jasotako dirulaguntza honi esker, Bizkaia pasealekuko bidegorri zatia egingo da, Tximistako zubitik, San Joan auzoraino, eta bi zubien artean dauden 540 metroko distantzia lotzerakoan, Ordiziako bidegorri sarea osatzen duten bi zatiak sare bakar eta jarraia osatuko dute, 4.532 metroko bidegorri sarea hain zuzen ere.

Adur Ezenarro alkatearen hitzetan, “Ordiziako bidegorri sarearen etenak gainditzea eta jarraikortasuna lortzea helburu estrategikoa da, eta horrela jasota dago 2030 Ekintza Planean 15.3 ekintza bezala. Horregatik, buelta asko eman dizkiogu Tximista eta San Joan zubien arteko loturari. Izan ere, hasiera batean Buztuntzako Oria ibaiaren ibarretik doan pasealekutik egitea aurreikusten bazen ere, auzoan egindako parte-hartze prozesuan bizilagunek pasealekuari ematen zioten balioa aintzat hartuta, eremua bere horretan auzoaren oinezko gune bezala mantentzea lehenetsi da. Horrela, beste ibarretik bidegorri lotura egin ote zitekeen aztertzen hasi ginen, eta ohartu ginen, askoz egokiagoa zela gainera.”

Lortutako NEXT diru-laguntzen inguruan aipatu duenez, “udal gobernutik esfortzu itzela egin da diru-laguntza hau lortzeko, edo irabazteko, ze azpimarratu nahi nuke, lehiaketa batean, alegia estatu osoko udalerrietako beste proiektu askorekin norgehiagokan irabazi dugula diru-laguntza hau, aurkeztu dugun proiektuaren kalitateagatik. Ez digu inork ezer oparitu. Eta dagoeneko lortzen dugun hirugarren NEXT laguntzaz ari gara. Guztira 4,5 miloi euro lortu ditugu Ordiziarentzat, eta ez da kasualitatez izan”.

Oianguko baserria birgaitu eta bertan aterpetxea egiteko lanen proiektua lizitaziora atera da. Next Generation diru-laguntza funtsaren barruan Ordizian egingo den bigarren obra handia izango da, dagoeneko martxan dauden plazako lanen ondoren. Lanek 1.650.000 euroko aurrekontua (BEZ barne) izango dute. 

Birgaitze lanak bi zatitan banatuko dira. Batetik, Oiangu baserrian egingo dira konpontze eta birgaitze lanak, aterpetxe funtzioa bete dezan. Igogailua jarriko da eta lehen solairuan logela berriak egokituko dira. Energia aldetik ere eraikin jasangarria izango da; horretarako, flaka fotoboltaikoak instalatuko dira eta baita biomasa galdara berria ere.

Bestetik, baserriaren kanpoaldeko eraikina, garai bateko golf zelairako pentsatutakoa, birgaituko da. Bertan, balio anitzeko gela bat egokituko da, eta baita parkeko ekintzetara bideratutako beste gela bat ere.

Proiektua lizitaziora atera eta gero, enpresek hilaren 21era arteko epea izango dute proiektuak aurkezteko. Behin obra esleitutakoan, 9 hilabeteko epea izango dute lanak bukatzeko.

Ordiziako Plazako eraikinak 100 urte beteko ditu 2025ean, eta urte bukaerara arte, hainbat eraberritze lan egingo dira bertan, Europako NEXT Generation dirulaguntza lerroaren bidez. Plaza eraberritzeko proiektu honek hainbat lan barnebiltzen ditu, hala nola: egitura eta azpiegiturak eraberritzea (argindar eta soinu ekipazio berriak, besteak beste) estalkiaren iragazgaiztasuna berritu eta gainaldean eguzki plakak jartzea, itxitura textil mugikorrak jartzea.

Dagoeneko hasita daude egitura berritzeko lanak, eta hilaren 23tik aurrera,  beste aldea estaliko da aldamioekin, eta plaza osorik itxi egingo da, segurtasuna bermatzeko. Hori dela eta, Ordiziako asteroko azoka lekuz aldatuko da datorren astetik aurrera, Garagartza plazara. Horretarako, karpa bat jarriko da bertan, eta posturik gehienak bertan egongo dira, hilaren 25etik aurrera.

Merkatuak eraberritzeko NEXT diru-laguntzen lerroan 874.122,40€ lortu dira, 1.092.653€ko inbertsioak (B.E.Z. barne) gauzatu ahal izateko, eta kopuru osoa estaltzeko %20a udalak jarriko bere baliabideetatik. 

Diru-laguntza horretatik, 731.762,74€ (BEZ barne) erabiliko dira plaza eraberritzeko. Lanok 3 lotetan banatu dira eta kopuru hauetan esleitu dira:

• 1.LOTEA: Ordiziako plaza nagusiko eraikin estalia birgaitzea: 424.723,80 € gehi %21-eko BEZari dagozkion 89.192,00 €.
• 2.LOTEA: Ehunezko babesak edo olanak instalatzea: 134.863,25 €, gehi %21-eko BEZari dagozkion 28.321,28 €.
• 3.LOTEA. Panel fotovoltaikoak instalatzea: 45.184,64 €, gehi %21-eko BEZari dagozkion 9.488,77 €.

Epeei dagokionean berriz, lanak urte bukaerarako amaituta izatea aurreikusten da.

Adur Ezenarro alkateak azaldu duenez, “plazako eraikinak monumentu historiko izendapena du eta lan hauek kontu handiz eta egitura aldatu gabe egin behar dira”. Hala, bai zutabeak eta bai sabaia konpondu eta bere onera ekarriko dira, beti ere, jatorrizko estiloa eta egitura mantenduz.

Sabaian, bestalde, eguzki plakak jarriko dira, energia berriztagarrien aldeko apustua eginez. Plaka horiek sortutako energia, herriguneko eraikin publikoak hornitzeko erabiliko da, hala nola udaletxea, Barrena jauregia, Jakes etxea edota D'Elikatuz zentroa.

Itxitura mugikor textilak

Bigarren berrikuntza handia, plaza eguralditik babesteko jarriko diren itxiturak izango dira. Ezenarroren arabera, “asteazkenero azokara etortzen diren ekoizleen urte askotako eskaria” izan dira itxitura horiek eta lan hauekin, “eskari horri erantzuna” emango zaio.

Itxiturak ez dira finkoak izango, oihal modukoak eta mugikorrak baizik. Goiko aldean, toldo tolesgarri moduko batzuk jarriko dira, plaza euritik eta eguzkitik babesteko. Behealdekoek, berriz, haizetik babestu eta itxitura funtzioa egingo dute.

Itxitura mugikor horiek, azoka egunetan erabiliko dira, eta baita, hala estimatzen den ekitaldietan ere.

Azkenik, plazako azpiegitura ere berrituko da, argiteria eta sistema elektrikoa eguneratuz, edota soinu ekipamendu berria jarrita. Horrez gain, wifi konexio librea ere jarriko da, azokara edo plazara datozenek doan erabili ahal izateko.

Ordiziako Udalak eta Ordizia Lantzen udal sozietateak hitzarmena sinatu dute gaur Visesa sozietate publikoarekin, San Joan auzoan babes ofizialeko alokairuko 60 etxebizitza sustatzeko. Adur Ezenarro Ordiziako alkateak eta Carlos Quindós Visesako zuzendari nagusiak sinatu dute hitzarmena. Proiektu honen helburua udalerriko pertsonen etxebizitza-premiei erantzutea dela azaldu du Ezenarrok: "guztira babes ofizialeko alokairuko 190 etxebizitzako parkea izango dugu ordizian, eta eraikitze fasean dauden beste 36 gehituta, 216 etxebizitzaz hitz egiten ari gara". 

Hitzarmen honen bidez, Visesak doan erosi du a.40.6/1 partzela, A.I.U.22 - San Juan Hirigintzako Esku-hartze Arloan dagoena, alokairuko babes publikoko etxebizitzen sustapen bat egiteko. Hitzarmena Adur Ezenarro Agirre Ordiziako alkateak sinatu du, Udalaren eta udal-sozietatearen ordezkari gisa, eta Carlos Quindós Visesako zuzendari nagusiak, Eusko Jaurlaritzako Lurralde Plangintza, Etxebizitza eta Garraio Saileko sozietate publikoak, sinatu du.

Lurzati horretan alokairuko erregimen orokorreko babes publikoko 60 etxebizitza inguru egin ahal izateko, eta sustatu beharreko garaje-partzelen kopurua doitzeko, Udalak eta Ordizia Lantzen elkarteak Plan Partzialaren aldaketa izapidetuko dute. Era berean, Plan Partzialaren aldaketa horrek aldameneko a.40.6/2 lurzatiko etxebizitzen kopurua ere handituko du, alokairuko araubide orokorreko babes publikoko 48 etxebizitza egin ahal izateko, eta Ordizia Lantzenen titulartasuneko a.40.7.1 eta a.40.7.2 etxebizitza babestuen lurzatietako nahitaezko garaje-plazen kopurua ere ahalik eta gehien murriztuko du, Visesak sustatzen duen alokairuko etxebizitza babestuaren beharretara hobeto egokitzeko helburuarekin, eta hitzarmen honetako baldintzak aipatutako lurzatietara zabaltzeko aukera egon dadin.

Etxebizitza horietako baten esleipendun izateko, Etxebide-Euskal Etxebizitza Zerbitzuak ezarritako baldintzak betetzeaz gain, udalerrian gutxienez urtebetez jarraian edo 3 urtez txandaka erroldatuta egon dela egiaztatu beharko da azken 5 urteetan.

Proiektu honen helburua udalerriko pertsonen etxebizitza-premiei erantzutea da, eta Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza Sailburuordetzak etxebizitza duin eta irisgarria izateko eskubidea azkartzeko hartutako konpromisoaren barruan kokatzen da.