LED teknologia berriena erabili da 81 luminaria jartzeko, eguneroko kontsumoan euro bat baino gutxiago gastatuko delarik

Ordiziako Barrena jauregiko fatxadako argiztapen artistikoaren inaugurazioa datorren asteazkenean, ekainaren 12an egingo da. Ekitaldia 22:00etan izango da, herritarrei irekita, eta bertan egongo dira Iberdrola España Fundazioko Carmen Recio, Arte eta Kultura arloko arduraduna, eta Carmen Pages, Gipuzkoako banaketa sareko arduraduna,  Udal ordezkariekin batera, Jose Miguel Santamaría ordezko alkatea buru dela. Fundazioak 80.000 euro inbertitu ditu proiektu honetan, aurreko irailean hiribilduaren 750.urteurrenaren programaren baitan sinatutako hitzarmena dela-eta.

Ordiziako Udalaren helburuetako bat da udalerriko ondarea kontserbatu, hobetu eta berreskuratzea. Hala, Barrenako fatxada hobetzeko proiektua sortu zen eta Iberdrolari parte hartzeko eskatu zitzaion.  Bitartean, Udalak eraikinaren fatxada konpondu eta margotu du. Iberdrolak, besteak beste, ondare historiko-artistikoaren kontserbaziorako proiektu garrantzitsuak garatzen ditu. Esate baterako, Erromaniko Atlantiko plana (www.romanicoatlantico.org) edota eraikin bereziak argiztatzeko programa. Bigarren honen baitan gauzatu da Barrenakoa.

Puntako LED teknologia XVII. mendeko eraikin batean

Hitzartutakoaren arabera, IBERDROLA fundazioak argiztapen proiektua, argien erosketa, zuzendaritza teknikoa eta lanen exekuzioaz arduratu da. Proiekturako LED teknologiaren  azken berrikuntzak erabili dira. Guztira 81 luminaria -foku eta konexio-bloke- jarri dira eta %80ko efizientzia lortu da. Hiru fatxadak piztuta edukita 1.783 batioko argi-indarra erabiliko da, hau da, etxetresna elektriko txiki batek gastatzen duen energia bera.

Ordiziako Udalak bere gain hartuko ditu instalazioaren zaintza eta energiaren kontsumoa. LED teknologiaren kontsumo txikiari esker Barrena Jauregiko argiztapen artistikoaz gozatzeko aukera izango da egunean euroa baino gutxiago gastatuta (0,91 xentimo).

Argiztapen neutroa eman zaio monumentuari, gauean pizten denean eraikinaren arkitektura nabarmenduko duena. Baina jai esanguratsuetan edo egun berezietan herritarrekin  eragingo du, argiztapenak koloreekin jokatzeko ematen duen aukera erabilita.  Argiztapena aldatzeko aukera izatea Udalaren eskaera izan zen, jauregi enblematikoa herritarrekin komunikatzeko erabili ahal izateko. Modu honetan Udalak gizarteari bere inplikazioa eta elkartasuna agertuko dio.

Barrena Jauregia Kultur Intereseko Ondare izendatu zen 1964ean eta gaur egun Ordiziako kultur etxea da. XVII. mendeko euskal jauregien hiri-arkitekturaren adierazlea da. Herriko etxerik garrantzitsuenetarikoa da eta izenak "beheko etxea" esan nahi du. Juan de Herrera arkitekto ezagunak zuzendu zituen lanak.  Bere hiru fatxadek estilo arkitektoniko desberdinak dituzte, eta Euskadin kasu bakarra da. Argiztatze proiektuaren helburua fatxada horien arkitektura eta elementu artistikoak balioan jartzea da, hain zuzen.

Laborategiak iaz aurkitutako giza hezurrak 1117-1222 urte bitarte datatu ditu

2018ko abenduan, Ordiziako San Bartolome ermitan 750. urteurrenaz baliatuz egindako lan arkeologikoen lehendabiziko emaitzak ordiziarrekin partekatu ondoren eta behin laginen radio-karbono bidezko datazioen emaitzak izandakoan hauen berri emango zutela zin egin ostean, emaitzak ostegun honetan, apirilaren 4an, azaldu dituzte prentsa aurrean  Nerea Iraola, David Cano eta Iosu Etxezarraga ikerlariek, Udalaren eta OSBELE elkartearen babespean.

Dokumentazio historikoari esker egungo ermitaren eraikina XIX. mendekoa dela eta honen aurrekoa, dokumentazioak eta indusketak berak baieztatu duten bezala XVI. mendekoa izan zela frogatu da. Baina XVI. mendeko tenpluaren azpian agertu ziren horma aztarnak noizkoak dira? Galdera honekin amaitu zuten abenduko jendaurrekoa Canok eta Iraolak. Honela, radio-karbono bidez datatutako hormaren laginak datazio tarte hau eman du: 1280-1394 urte ingurua.

San Bartolomen lau tenplu, gutxienez

Baina sorpresak ez dira hemen amaitzen, lehengo urteko lan arkeologikoetan ermitaren barruan agertu zen giza hezurrak ere datatuak izan dira, Miamiko Beta laborategiak data tarte hau eman du: 1117-1222 urte bitartea. Honek zer esan nahi du orokorrean? Gizaki hau Villafranca hiribildua sortu (1268) baino lehenagoko San Bartolome ermitan ehortzi zutela eta beraz, ez ditugula San Bartolome ermitaren hiru tenplu desberdin bakarrik, baizik eta lau gutxienez. Honela, emaitza honek hiribildua sortu baina lehenago San Bartolome ermita Ordiçia izeneko leku hartan bazegoela baieztatzen digu. Beraz, 2018an aurrera eramandako lan arkeologikoek gutxienez lau tenplu baieztatu dituzte, zaharrena gutxienez XI eta XII. mende bitarteetan eraikia, hurrengoa Villafranca hiribildua sortu eta handik urte batzuetara eraikia, horren ondorengoa hiribilduaren sutearen (1512) garaikidea eta azkena, gaur egungoa XIX. mendekoa.

Eta emaitza hauek jakinik, orain zer?

Indusketaren sustatzaile bezala David Canok eta Nerea Iraolak galdera hau egin eta erantzun dute. Aurten biak beraien doktoretza tesiak amaitzen dabiltza, beraz, hurrengo urteari, hau da, 2020ari begira indusketa sakon eta oso bat, bai ermitaren barrua eta baita ere kanpoko eremua osorik aztertu eta dokumentatuko duen indusketa proiektua aurrera eramateko asmoa agertu dute. Honekin, lehengo urteko lan arkeologikoen zuzendarietako bat izan zen, doktorea den eta baita Gipuzkoako Erdi Aroko ermiten aditua den Iosu Etxezarraga izendatu dute proiektuaren zuzendari. Hala ere, ez dute ahaztu nahi izan lehengo urteko lan arkeologikoen beste zuzendaria Ander Arrese eta bere Suhar Arkeologia enpresa, ezta aurrekontutik kanpo geratutako datazioak finantzatu dituzten Ordiziako Udala, Orkli eta OSBELE elkarteari ere, Ordiziako jatorria ezagutzetik gertuago gaudelako.

Orain txikiek eginda ezagutzera eman den bideoklipa 50 urte barru Barrenan aterako den ‘Denboraren Kapsulan’ jaso da

Ordiziako 750.urteurreneko programak badu oraindik emana. Oraingoan herriko txikiak dira protagonistak. Kiliklon enpresarekin ‘Kulunkatu Ordizia’ bideoklipa sortu dute Alotza Haurtzaindegia, Urdaneta Ikastetxea eta Jakintza Ikastolako ikasleek. Herriko leku desberdinetan grabatu dute eta abesti bat ere sortu da bideoa osatzeko.

Denboraren kapsulan gorde zen bideoa eta, adinagatik, protagonista horiek izango dira 50 urte barru, 800.urteurrena ospatzen denean, kapsulan gorde ziren oroigarriak aterako dituztenak. Protagonistek, Kilikloneko Miru pailazoak eta Joseba Aranburu urteurreneko zinegotziak aurkeztu dute ekoizpena bere difusiorako ostegun honetan, martxoaren 21ean.

Aranburuk ordiziarrentzat 2018.urtea berezia izan dela gogoratu du. ‘Ekintza ugari egin dira 750.urteurrenaren baitan. Gehienak pertsona helduentzako izan dira, baina umeak ere herriko parte dira, gure etorkizuna. Horregatik ikastetxeekin elkarlanean, herriko leku esanguratsu batzuetara jo dugu, horiek eta protagonista txikiak irudietan jasoz nabarmentzeko.  Abesti bat sortu da propio honetarako eta hori abestuz eta dantzatuz ikusiko ditugu herriko txoko horiek gaur egun diren bezala. Zeresana emango du, dudarik gabe, 50 urte barru berriz ikustean’.

Bideoklipean Jakintza eta Urdanetako Lehen Hezkuntzako lehen, bigarren eta hirugarren mailako 30 ikasleek eta haurtzaindegikoek hartu dute parte, hain zuzen. ‘Kulunkatu Ordizia’ izena jarri zaio lanari. Miruk ere parte hartu du eta bere hitzen arabera, ‘Kulunkatu sehaskak egiten dira, goxotasunez, eta goxotasun hori eta herriko hainbat ezaugarri agertzeko letrak dio ‘kulunkatu Ordizia,  zapore eta gozoz, alaitasun osoz...’.

Bideoa ikusteko lotura: https://youtu.be/vkizqrjE-ic

“Gure hiribilduko historiaren laburpen bat. Ordizia-Villafranca (XIII-XIX)” liburuaren aurkezpena;  Ostirala, abenduak 21, 19:00etan, Barrena Kultur Etxean.

Datorren ostiralean, Barrena Kultur Etxeko Areto Nagusian,  Nerea Iraola Garmendia, David Cano Becerro, Ion Ander Arcelus Garcia historialarien “Gure hiribilduko historiaren laburpen bat. Ordizia-Villafranca (XIII-XIX)” liburua aurkeztuko da.Lana III. Victor Mendizabal bekaren emaitza da eta aurkezpen honek amaiera ematen dio aurten “Ordizia 750”  urteurrenaren harira egindako hitzaldien zikloari.